Hardlopen is zelfgekozen vrijheid

Vrijheid
“Tijdens mijn tocht door Groot-Brittannië dacht ik wel eens: morgen krijgt niemand mij uit de slaapzak. Maar toch ging ik er elke dag weer uit, me bewust van de zelfgekozen vrijheid die hardlopen is’, herinnert ze zich, zittend op een bankje in het duingebied bij Castricum. Ondanks de lentezon draagt ze haar warme donsjack. Wie haar avonturen volgt via haar boeken of social media, zou niet vermoeden dat ze het snel koud heeft. Ze schuwt de kou niet met haar avonturen in Alaska, Canada of Scandinavië. Na jarenlang beroepsavonturier te zijn geweest, weet ze heel goed hoe ze zichzelf warm en droog moet houden.

Veilig
Ze is niet alleen avonturier. Linschooten is ook schrijver, fotograaf en trailrunner van het eerste uur. Als jong meisje ontvluchtte ze een thuis dat geen thuis voor haar was, door buiten te zwerven door de natuur. Later werd dat hardlopen. Daar buiten was het veilig. Dat gevoel is er nog steeds, vooral als ze zich ver weg van de bewoonde wereld bevindt. Ze draait haar hand niet om voor een nachtje bivakkeren in de buitenlucht, zolang het maar niet in de buurt van een weg of pad is. Het blad ‘Hoogtelijn’ kopte onlangs bij een interview: “De grootste bikkel van Nederland”, doelend op deze tengere, stralende gestalte met de witte husky Herschel aan haar voeten. Het is moeilijk om het daar niet mee eens te zijn.

Vogelconcert
Maar wie denkt dat hardlopen voor haar altijd appeltje eitje is, heeft het mis. Ook een supervrouw als Jolanda Linschooten moet zich er wel eens toe zetten. Ook zij heeft wel eens geen zin. Of ze is moe, of koud, of niet lekker – of dat allemaal tegelijk. ‘In Engeland was er niemand die me vertelde dat ik steeds weer op pad moest gaan. Maar ik ging, elke dag. Soms genoot ik al om half vijf ’s ochtends van een mega vogelconcert onder de blauwe hemel. Dan voelde ik me de gelukkigste mens op aarde. Het feit dat ik mezelf steeds in gang wist te zetten, ook als het regende en als ik het moeilijk had, geeft zo’n voldoening.’

Voorrecht
‘Hardlopen is geen moeten of een agendapunt. Hardlopen is een voorrecht’, stelt ze. ‘Soms heb je er geen zin in; nou en? Lopen hoeft helemaal niet altijd maar leuk te zijn; je hoeft er niet altijd van te genieten. Maar besef dat kunnen hardlopen een voorrecht is: je bent gezond en je kunt dit, je mag dit doen!’ Ze weet als geen ander dat je lichaam soms schreeuwt dat het wil stoppen, dat het op de bank wil liggen onder een dekentje met een serie. ‘Het is de kunst om je innerlijke zeurstemmetje te onderscheiden van de stem die roept: “Ho, er is nu écht iets mis.” Want als je te makkelijk bezwijkt voor je zeurstem, kom je nergens. En als je de “Ho!-stem” negeert, raak je geblesseerd.’

Sleutel
Linschooten kent nauwelijks blessures. ‘Ik denk dat dat komt omdat ik zoveel verschillende buitensporten beoefen. En de sleutel tot het geheim is dat ik, met uitzondering van het jaar 2011 (het jaar waarin ze ze zich volledig richtte op hardlopen en daar het boek Eenzame uren over schreef, red.), maar één grote race per jaar loop.’ Dit jaar was dat de Marathon des Sables, de woestijnrace van ruim 250 kilometer, waaraan ze voor de derde keer meedeed (en een achtste plaats behaalde). Na zo’n race zet ze het hardlopen op een laag pitje. ‘Sommige mensen gaan maar door en door. Als je continu op het scherpst van de snede opereert, is het wachten op ellende. Races als deze vergen een lange, zware voorbereiding en een serieus herstel.’

Discipline
Het gebrek aan controle over haar eigen leven, haar eigen lichaam in haar jeugd leverde haar een ijzeren discipline op. Dat maakt dat ze kan trainen als een beest en altijd door kan gaan. Handig? ‘Niet altijd’, leerde ze tijdens haar reis door Engeland, Wales en Schotland. ‘Discipline kan je ver brengen, maar het weerhield mij er soms van om de dingen met een glimlach te kunnen doen. Plezier hebben kan alleen als je niet al te gedisciplineerd bent.’ Vroeger had ze moeite om haar buitenleven te combineren met het bestaan thuis, destijds als leerkracht in het speciaal onderwijs. Nu verbindt het thuiskomen haar juist. ‘Na een reis ga ik achter de computer zitten en beleef ik alles opnieuw terwijl ik schrijf en foto’s uitzoek. Die avonturen zijn voor mij alleen maar zinvol omdat ik ze kan delen met anderen. Het schrijven zie ik als een afronding van een reis.’

Hardlopen is een voorrecht

Wensen
Een echte bucketlist heeft ze niet, wel wat wensen. ‘De Hard Rock 100 lijkt me mooi om te doen en ik zou de Grand Raid op La Reunion nog eens willen overdoen. Omdat ik net de Marathon des Sables achter de rug heb, is het verlangen naar een race nu minder groot. Ik heb nu zin om weer eens hardlopen als reis te doen, in plaats van als race. Op Corsica, bijvoorbeeld.’ De woestijnmarathon is haar favoriete race, vanwege het fascinerende, onbekende landschap. Ook de Bob-Grahamround, een selfsupporting ronde van zo’n 24 uur door Engeland, is geliefd bij Linschooten; ‘Die race loop je tegen en met jezelf, over stenen en door geulen – hoe technischer het is, hoe leuker ik het vind. Voor een uitgezette race als de UTMB (Ultra-Trail du Mont-Blanc, red.) heb je niet zoveel nodig en bepaalt de organisatie of het weer goed genoeg is om te starten. Wie de Bob-Grahamround loopt, moet dat allemaal zelf uitzoeken.’

Mindful
Hoe langer ze onderweg is, hoe meer het landschap opgaat in haar hoofd en hoe meer ze zich één voelt met de
omgeving. Noem het mindful, noem het flow. ‘Noem het wat je wilt’, glimlacht Linschooten. ‘Het vinden van rust in de natuur is van alle tijden. Ik noem het zelf een thuisgevoel; het gevoel dat je thuis bent op de plek waar je op dat moment bent. Daar moet ik zelf actief aan werken; het komt niet vanzelf. De eerste dag van een tocht moet ik wennen aan de omgeving, de omstandigheden, soms het steile landschap. Ik neem de tijd om eraan te wennen en accepteer dat er ups en downs komen.’ De gevonden rust neemt ze mee naar huis. Op het moment dat het gevoel wegebt, wordt het tijd om er weer op uit te gaan. ‘Zo in de natuur zijn, brengt je als mens verder, door de basale levenslessen die je leert. Zittend bij een vuurtje, in mijn smerige hardloopkleding, denk ik: kijk mij nou! Ik heb niks en voel me zo rijk.’ Volgens Linschooten is het voor iedereen mogelijk om dit gevoel te ervaren, ook als je druk bent met je gezin en je carrière op kantoor. ‘Het hoeft echt geen reis van 2000 kilometer te zijn. Ga er eens in het weekend op uit; tentje mee, kano mee, kinderen mee: even terug naar de natuur. Het hoeft niet heel exotisch te zijn om de natuur te ervaren, dat kan ook heel dichtbij huis. Vooral op momenten dat het ergens niet druk is, waan je je ook in Nederland dichtbij de natuur.’

Het vinden van rust in de natuur is van alle tijden